Ο μητρικός εμβολιασμός κατά τη διάρκεια της κύησης προστατεύει τόσο την έγκυο όσο και το έμβρυο από τη νοσηρότητα, που προέρχεται από κάποιες λοιμώξεις. Προάγει επίσης την παθητική ανοσία του νεογνού και του βρέφους απέναντι σε κάποιες λοιμώξεις, που ενδεχομένως θα το προσβάλλουν μετά τη γέννηση(1). Ιδανικά, οι εμβολιασμοί πρέπει να λαμβάνουν χώρα πριν τη σύλληψη αλλά η χορήγηση κατά τη διάρκεια της κύησης ενδείκνυται σε κάποιες περιπτώσεις.
Δύο εμβολιασμοί είναι επιβεβλημένοι σε κάθε κύηση, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (Αθήνα, 22/01/2015) αλλά και του αμερικανικού οργανισμού CDC (Centers for Disease Control and Prevention) μετά από εισήγηση της ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices) (2): ο αντιγριπικός εμβολιασμός και ο αντικοκκυτικός εμβολιασμός (Tdap).
Οι έγκυες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από την εποχική γρίπη. Συνεπώς, η προστασία μέσω του αντιγριπικού εμβολιασμού από τον Οκτώβριο έως τον Μάιο είναι επιβεβλημένη(3). Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια σε οποιοδήποτε τρίμηνο της κύησης. Πολλές μελέτες έχουν τεκμηριώσει την ασφάλεια από τη χορήγηση του εμβολίου κατά τη διάρκεια της κύησης (2,4,5).
Ο επιπολασμός του κοκκύτη έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια ειδικότερα σε κοινωνίες χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης. Η συντριπτική πλειοψηφία νοσηρότητας και θνησιμότητας, που συσχετίζεται με τον κοκκύτη, αφορά σε νεογνά και βρέφη έως και 3 μήνες μετά τη γέννησή τους(6). Μία δόση αντικοκκυτικού εμβολίου κατά τη διάρκεια της κύησης θα μπορούσε να παρέχει αντισώματα έναντι του κοκκύτη στο νεογέννητο αφού τα αντισώματα, που δημιουργούνται στην έγκυο μετά τον εμβολιασμό, διέρχονται τον πλακούντα και περνούν στο έμβρυο. Η χορήγηση του ακυτταρικού αντικοκκυτικού εμβολίου (Tdap) στην κύηση είναι ασφαλής(7) ενώ η πιο κατάλληλη στιγμή είναι το γ' τρίμηνο της κύησης (μεταξύ 27ης και 36ης εβδομάδας της κύησης)(6). Τα υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων ανιχνεύονται στα νεογνά, που η μητέρα τους εμβολιάστηκε μεταξύ 27ης και 31ης εβδομάδας της κύησης(8). Συνεπώς, είναι προτιμότερος ο εμβολιασμός μεταξύ 27ης και 31ης εβδομάδας της κύησης. Στην περίπτωση, που η έγκυος δεν εμβολιάστηκε για οποιοδήποτε λόγο κατά τη διάρκεια της κύησης και δεν έχει υποβληθεί στο παρελθόν σε αντικοκκυτικό εμβολιασμό, καλό είναι να εμβολιάζεται αμέσως μετά τον τοκετό(6).
Το πρόβλημα, που προκύπτει στην Ελλάδα, είναι η έλλειψη του Tdap εμβολίου. Το αντικοκκυτικό εμβόλιο στην Ελλάδα κυκλοφορεί με προσθήκη και εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας (Tdap-IPV). Αν και το απενεργοποιημένο εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας (IPV) μπορεί να χορηγηθεί σε έγκυες, που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο λοίμωξης από πολιομυελίτιδα(9,10), το εν λόγω εμβόλιο δεν συστήνεται ως ρουτίνα κατά τη διάρκεια της κύησης(11).
Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα εμβόλια, που μπορούν να χορηγηθούν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη(9):
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Englund JA. The influence of maternal immunization on infant immune responses. Journal of comparative pathology. 2007 Jul 1;137:S16-9.
Kroger AT, Duchin J, Vázquez M. General best practice guidelines for immunization. Best practices guidance of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Atlanta, GA: US Department of Health and Human Services, CDC. 2017.
Influenza vaccination during pregnancy. ACOG Committee Opinion No. 732. American College of Obstetricians and Gynecologists. Obstet Gynecol 2018;131:e109–14.
Tamma PD, Ault KA, del Rio C, Steinhoff MC, Halsey NA, Omer SB. Safety of influenza vaccination during pregnancy. American journal of obstetrics and gynecology. 2009 Dec 1;201(6):547-52.
Bednarczyk RA, Adjaye-Gbewonyo D, Omer SB. Safety of influenza immunization during pregnancy for the fetus and the neonate. American journal of obstetrics and gynecology. 2012 Sep 1;207(3):S38-46.
Update on immunization and pregnancy: tetanus, diphtheria, and pertussis vaccination. Committee Opinion No. 718. American College of Obstetricians and Gynecologists. Obstet Gynecol 2017;130:e153–7
McMillan M, Clarke M, Parrella A, Fell DB, Amirthalingam G, Marshall HS. Safety of Tetanus, Diphtheria, and Pertussis Vaccination During Pregnancy. Obstetrics & Gynecology. 2017 Mar 1;129(3):560-73.
Raya BA, Srugo I, Kessel A, Peterman M, Bader D, Gonen R, Bamberger E. The effect of timing of maternal tetanus, diphtheria, and acellular pertussis (Tdap) immunization during pregnancy on newborn pertussis antibody levels–a prospective study. Vaccine. 2014 Oct 7;32(44):5787-93.
Barss V, Weller PF. Immunizations during pregnancy. Uptodate. April. 2015.
CDC. Poliomyelitis prevention in the United States: updated recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 2000;49(No. RR-5)
Burr RK, Murphy TV, Prevots DR, Sutter RW. Poliomyelitis prevention in the United States; updated recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP).
Comments